Bu gün Azərbaycanın milli valyutası - manatın dövriyyəyə buraxılmasından 32 il keçir.
Ötən əsrin sonunda müstəqillik əldə edən Azərbaycanda milli pulun yaradılmasının əsasları o o o o prezident Əbülfəz Elçibəyin 15 iyul 1992-ci il tarixli “Milli valyutanın dövriyyəyə buraxılması haqqında” fərmanı ilə qoyulub.
1992-ci il avqustun 15-də 1, 10 və 250 manatlıq əskinaslar, noyabrında 5, 10, 20 və 50 qəpiklik sikkələr, dekabrda 5 manatlıq əskinaslar, 1993-cü ilin martında 50, 100, 500 manatlıq dövriyyə və 1 manatlıq dövriyyələr . Azərbaycanın ilk pulları Fransa Mərkəzi Bankında hazırlanıb.1992-ci ilin avqustundan 1994-cü ilin yanvarına qədər Azərbaycan ərazisində 1 manat 10 rubl məbləğində olub, yəni hər iki valyutadan istifadə edilib. Heydər Prezident 11 dekabr 1993-cü il tarixli “Milli valyutanın respublika ərazisində yalnız ödənişlərin elan edilməsi haqqında” fərmandan sonra Azərbaycan rublu zonasından çıxdı. Bununla da Milli Bank müstəqil pul və siyasət aparmağa icazə vermir.
Ümumilikdə, Milli Bank tərəfindən ölkə iqtisadiyyatının nağd pula olan tələbatının qarşısının alınması 1992-2005-ci illərdə təxminən 5,239 trln. manatlıq 692,5 mln. ədəd əskinas istehsal olunaraq dövriyyəyə buraxılıb. Köhnə pul nişanları 2006-cı ilin sonuna qədər tədavüldə olub və nominal dövriyyədən çıxarılıb.
2005-ci il fevralın 7-də Prezident İlham Əliyev “Pul nişanlarının nominal dəyərinin və qiymətlərin miqyasının dəyişdirilməsi (denominasiyası) haqqında” fərman imzalayıb. Fərmana uyğun olaraq, 2006-cı ilin 1-dən etibarən Azərbaycan ərazisində yeni manatdan yanvardan istifadəyə başlanıb. Bu zaman 1 yeni manat 5 00 köhnə manata bağlanıb və bir il hər iki pul qüvvədə olub. 2007-ci il yanvarın 1-dən başlayaraq yeni manata keçilib. Dövriyyəyə buraxılan yeni manat 1, 5, 10, 20, 50, 100, 200 ekvivalentində olan əskinaslardan və 1, 3, 5, 10, 20, 50 qəpik metal pul nişanlarından. Yeni manatın dizaynı bağı bankın qalibi Avstriyanın “OeBS” şirkətinin dizayneri, avronun müəllifi Robert Kalina olub.
Yeni nəsil pul nişanları İsveçrə Milli Bankının texniki məqsədi ilə hazırlanır.
Uzun illər Cənubi Qafqazın ən güclü və sabit valyutası olan Azərbaycan manatı 2015-ci il fevralın 21-də, 20 illik nəzarətdən sonra ilk bərpa dəyişikliyinə məruz qalıb. Azərbaycan Mərkəzi Bankı milli valyutanın 34% ucuzlaşdırılmasına qərar verib. Buna səbəb olan 1990-cı illərin sonunda manata dəyər qazandıran neftin dünya bazarında ucuzlaşması olub. Son nəticədə dolların bərpası 0,78 AZN/USD-dən 1,05 AZN/USD-yə qədər artırılıb.
Bununla belə, neftin getdikcə ucuzlaşması və ölkəyə daxil olan dollar kültəsinin azalması fonunda yeni toplamanın uzun saxlamaq mümkün olmamışdır. 2015-ci il dekabrın 21-də Mərkəzi Bank vəziyyətdən çıxış yolu kimi manatı “üzən təmir” rejiminə keçib. Bundan sonra rəsmi olaraq/ 1,55 AZNUSD-yə bərabər olub. Amma yeni vəziyyətdə manatın istifadəsini ona tələbatın hansı səviyyədə olmasından asılı olmayaraq dolların milli valyutaya və digər xarici valyutalara uyğun olaraq dəyişib.
